یکی از نکات مغفول مانده ادبیات دفاع مقدس که به گمان بسیاری از اهالی این حوزه باید بیش از پیش بدان پرداخته شود، چرایی و چگونگی حضور زنان در دوران جنگ تحمیلی است.
پرداختی که می‌تواند زوایای بیشتری از جنگ را بهتر روشن و آشکار کرده و همچنین به نوبه خود زوایای نگاه اقشار مختلف به دفاع مقدس و جنگ را نیز نشان خواهد داد. تأکید بر چنین نوشتاری چه بسا آثار ارزشمندی را به‌وجود آورده که تاکنون کمتر مجال عرضه یافته بودند؛ کتابی چون “دا” نمودی از این واقعیت است.
با این حال، هدف پردازش این نگاه آن است که مشخص شود زنان، در جنگ چه نقش و جایگاهی داشته‌اند ضمن این‌که با این پرداخت می‌توان نوع نگاه آنان به مقوله جنگ را نمایان ساخت. “دا”، “کمان زنان”، “پوتین‌های مریم”، “خانه کوچک،زندگی بزرگ”، “یک دریا ستاره”، “دیدار زخم‌ها”، “کفش‌های سرگردان” و… از جمله کتاب‌هایی است که راوی آنها زنان حاضر در جنگ تحمیلی بوده‌اند.
در همین ارتباط یکی از تازه‌ترین کتاب‌هایی که نقش و حضور زنان در جنگ تحمیلی را مورد اشاره قرار داده است، کتابی از سید قاسم یاحسینی است. او در این اثر به روایت خاطرات آذر علامه‌زاده همسر شهید رضا جلیلوند می‌پردازد.
اگرچه قابل ذکر است که این نویسنده فعال عرصه دفاع مقدس، پیش از این آثار دیگری را همچون؛ “کمان زنان”، “یک دریا ستاره”و “زیتون سرخ” را با همین رویکرد به نگارش درآورده است و “دریاخانم” اثر دیگر یاحسینی در این ارتباط و سومین تجربه او در گفت‌و‌گو با همسران شهید است.
اما در ارتباط با کتاب “دریا خانم” می‌توان گفت که این اثر روایت خاطرات زندگی خانم آذر علامه‌زاده را در قالب تاریخ شفاهی و به پیشنهاد خود راوی در چارچوب گفت‌و‌گوهایی تدوین کرده است. علاوه بر این نویسنده کتاب را بیان‌کننده سرگردانی‌ها و رنج‌های زنی تنها در سال‌های جنگ می‌داند که توپ‌های صدام زندگی‌اش را متلاشی کرده‌اند.
راوی کتاب خود از اهالی منطقه دوان کازرون است؛ یکی از شهرستان‌های استان فارس. علامه‌زاده از لقب جد مادری پدرش برگرفته که ظاهرا مردی مومن، عالم و عارف بوده است. نامش را به خاطر تولدش در ماه نهم(آذر) سال خورشیدی بر او می‌گذارند. او فرزند هفتم از خانواده‌ای شانزده نفری بوده که در سن هفده سالگی به همراه خواهرش که در بوشهر زندگی می‌کند، به بوشهر می‌رود و به عنوان کارمند اداره تعاون مشغول به کار می‌شود.
همچنین در توضیح بیشتری بر این کتاب و در مقدمه خاطرات آذر علامه‌زاده آمده است:”کتاب “دریا خانم” خاطرات زندگی خانم آذر علامه‌زاده است. دست تقدیر او را، در آغاز جوانی، از کازرون به بوشهر کشاند و با رضا جلیلوند؛ همسرش، آشنا کرد.رضا کارمند نیروی دریایی ارتش و اهل ارومیه بود. آن‌دو، که هریک از شهری با فاصله‌های دور در بندر بوشهر به هم رسیده بودند، پایه‌های زندگی زیبایی را ریختند. در کتاب”دریا خانم” همه این زیبایی‌‌ها را خواهید خواند؛ به‌خصوص با به دنیا آمدن رحیمه می‌‌بینیم که این زندگی طراوت دیگری پیدا می‌کند…”
این کتاب هشت مقطع از زندگی راوی را مورد پردازش قرار می‌دهد به نحوی که این امر در قالب فصول مختلفی چون؛ “ماجرای محمدصادق”، “خاطرات محله دارالسلام”، “منزل اولیاء”، “یک آسمان موج”، “خانم کارمند”، “دریا خانم”، “آتش در خانه” و “سال‌های اندوه” به شرح ماجرا می‌پردازد.
بر این اساس آن‌گونه که مشخص است عنوان “دریا خانم” برای کتاب نیز برگرفته از یکی از فصول اثر تازه قاسم یاحسینی است.همچنین نویسنده در پایان کتاب، عکس‌ها و وصیت‌نامه‌هایی را به عنوان ضمیمه آورده است.
نویسنده در بخشی از متن کتاب، این‌گونه آورده است:” …حال عجیبی داشتم. احساس می‌کردم روی زمین تنها هستم و هیچ‌کس را ندارم. وقتی برای اولین‌بار وارد خانه‌مان در بوشهر شدم، در همه جای خانه بوی رضا را احساس می‌کردم. رضا در اتاق خواب، نشیمن و آشپزخانه حضور داشت و هرجا می‌رفتم او را می‌دیدم. نمی‌دانم چرا این همه زود دلم برایش تنگ شده بود. چنان تنگ که گویی قرن‌هاست مرا رها کرده و رفته است… ». (صفحه 121 و 122)
گفتنی است خاطرات “دریاخانم” چندی پیش و در چاپ دوم در 132 صفحه با قیمت 2 هزار و 600 تومان در بازار کتاب منتشر شده است.
Sorry. No data so far.