صنایع دستی اورامانات در پستوی خانه‌های سنگی!

روستای اورامانات استان کردستان، اگر به معماری سنگی و خشکه چینی‌اش معروف است و دوبار در سال تعداد زیادی از گردشگران برای شرکت در مراسم آیینی پیر سالیار اورامان به این روستای نمونه گردشگری می‌روند، در دل خانه‌هایی که حیاط هر کدام پشت بام خانه دیگری است هر یکی از زن‌ها و مردهای کرد هنری را خلق می‌کنند که کمتر شناخته شده است حتی برای گردشگران همیشگی این روستا.

گیوه‌های سفید رنگ، عصاهای چوبی، دف‌ها و سازهای محلی کردستان، جاجیم بافی، دستکش‌ها و……. از جمله هنرهای مردم این روستاست.

روژان یکی از زنان خانه دار این روستاست که گیوه می‌بافد. او می‌گوید: یک هفته زمان لازم است تا یک جفت گیوه بافته شود این گیوه‌ها برای ما ۴۰ هزار تومان هزینه دارد که با قیمت ۶۰ هزار تومان فروخته می‌شود. اگر قرار باشد همه کار و زندگی را کنار گذاشته و فقط در یک کارگاه گیوه ببافیم سه روز زمان نیاز است اما زنان روستا معمولا در کنار کار خانه‌های، گیوه می‌بافند چون هم سرگرمی است هم کمک خرج خانواده.

روژان می‌گوید که مشتری این گیوه‌ها مردم روستا هستند و کمتر کسی پیدا می‌شود از خارج از روستا که سفارش کار بدهد. گردشگران روستای اورامانات از کفشهای خارجی استفاده می‌کنند به همین دلیل است که هیچکس خواهان گیوه نیست و در مغازه‌های صنایع دستی این روستا کمتر گیوه‌ای در معرض دید قرار می‌گیرد.

پله پله اگر دور تا دور روستا را بچرخی به محله‌ای می‌رسی که مغازه‌های محلی زیادی کنار هم قرار گرفته‌اند هر مغازه دار نیمکتی سنگی جلوی مغازه‌اش دارد که بعد از ظهر‌ها اگر گرد و خاک کردستان عراق بگذارد، روی آن می‌نشینند. درست بالای سر آن‌ها و کنار هر مغازه، تابلویی از سفال و سنگ داخل دیوار کارشده که نشان دهنده هویت آن مغازه است و به نوعی معرفی کننده آن.

به عنوان مثال تابلوی خراطی روستا، هویتش را لو می‌دهد حتی اگر کرکره‌اش پایین باشد آن طرف‌تر مردی سنگی درحال خورد کردن گوشت است و دیگری چراغ می‌سازد. این تابلو‌ها را اداره میراث فرهنگی کردستان نصب کرده تا زیباسازی انجام داده باشد.

اما برای احیای هر یک از هنرهای مردم روستای اورامان، اداره میراث فرهنگی شهرستان مریوان قصد دارد تا هنرمندان این روستا را شناسایی و از آن‌ها حمایت کند. به همین منظور مصطفی طاهری، مسوول این اداره  می‌گوید: برخی از هنرمندان را فعال کرده و به آن‌ها کمک بلاعوض کرده‌ایم.

طاهری می‌گوید: صندوق محلی با حمایت برنامه پیشرفت و توسعه ملل متحد (UNDP) از سال ۸۹ ایجاد شده است که از طریق فروش محصولات صنایع دستی و ذخیره در آن وام پرداخت می‌شود.

با این اوصاف شاید بتوان امیدوار بود که هنرمندان صنعتکار روستای اورامان انگیزه بیشتری برای کار و فعالیت پیدا کنند و دیگر شاهد اجنباس چینی و بی‌کیفیت خارجی در مغازه‌های صنایع دستی این روستا نبود.