تریبون مستضعفین | وقتی خوک سرمایه‌داری در لانه‌اش له شد!

کاریکاتور نیاز به ترجمه ندارد. شاید همین موضوع مهم‌ترین دلیلی باشد که توانسته این هنر را به یک عامل تاثیرگذار در همه جهان تبدیل کند. فرقی نمی‌کند در ایران کاریکاتور بکشی یا در لهستان یا برزیل یا هر جای دیگر، کودکی فلسطینی که با یک سنگ در برابر لشگری از تانک‌ها ایستاده است برای همه مردم دنیا قابل فهم است. کاریکاتورهایی که درباره هولوکاست کشیده می‌شوند را همه درک می‌کنند، مظلومیت غزه‌ای که از نقشه‌اش خون می‌چکد همه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و جالب اینکه در راهپیمایی ضد صهیونیستی خود همین کاریکاتور‌ها را بعنوان پلاکارد روی دست می‌گیرند.

برگزاری مسابقه‌های بین الملکی کاریکاتور هولوکاست، غزه، اشغال و… که در چند سال گذشته با ابتکار و مدیریت کاریکاتوریست‌های متعهد ایرانی برگزار شد، نشان داد که چه ظرفیت عظیمی در این هنر نهفته است و چقدر هنرمند آزاده در جهان وجود دارد که منتظرند تا در جایی گرد هم بیایند و بر سر استکبار و ظالمان فریاد بزنند. نمونه‌اش‌‌ همان ماسبقه بین الملی کاریکاتور هولوکاست که از بیش از ۶۰ کشور در آن شرکت کردند.

اثر محمود محمد تبریزی/ رتبه اول

حالا برگزاری مسابقه بین الملی کاریکاتور وال استریت را هم می‌توان به این لیست اضافه کرد. مسابقه‌ای که با همکاری خبرگزاری فارس برگزار شد و هنرمندان نام آشنا و متعهدی مانند مازیار بیژنی و علیرضا ذاکری و… می‌انداران اصلی این جشنواره بودند.

اختتامیه این جشنواره ۱۹ تیرماه در لانه جاسوسی سابق آمریکا برگزار شد و راستی چه کسی فکرش را می‌کرد روزی در جایی که قبلا خاک آمریکا حساب می‌شد، فریاد مرگ بر آمریکا از دهان کاریکاتور‌ها بیرون بیاید؟ آنهم در شرایطی که چند روز قبل هم جشنواره ضد آمریکایی طبس در آن برگزار شده بود.

اثر آلکسی کاستوفسکی از اوکراین/ رتبه دوم

مازیار بیژنی که دبیر هنری این جشنواره بود در این مراسم گفت: «چند سال پیش هم که جشنواره کاریکاتوری با موضوع هولوکاست برگزار شد، ‌استقبال خوبی را از سوی کاریکاتوریست‌های دنیا شاهد بودیم و هنرمندانی از ۶۰ کشور دنیا در آن حضور داشتند و این نشان دهنده عطش هنرمندان سراسر دنیا به کار کردن درباره چنین موضوعاتی است، ‌همان طور که در موضوع وال استریت نیز شاهد یک سونامی در فضای کاریکاتور دنیا بودیم که حجم عظیمی از آثار را با موضوع وال‌استریت و سرمایه‌داری غرب در سایت‌های مختلف غربی دیده می‌شد.»

این ۹۹ درصد را فراموش نکنید

بیژنی در صحبت‌هایش به موردی اشاره کرد که با دقت در آن می‌توان اهمیت میدان داری هنرمندان ایرانی در برگزاری این مسابقات را فهیمد. جهت دهی به جریان هنری و پر رنگ کردن نکاتی که در سانسور رسانه‌ای غرب قرار نیست کسی به آن‌ها بپردازد. بیژنی گفت: «یکی از نکات مغفول مانده در جشنواره کاریکاتور سقوط وال‌استریت را عدم پرداختن هنرمندان به موضوع یک درصدی سرمایه‌داران آمریکایی در مقابل ۹۹ درصد دیگر است. شعار معترضین وال‌استریت موضوع ۹۹ درصدی آن‌ها در برابر سرمایه‌داران آمریکایی بود که تنها یک درصد از مردم آمریکا را تشکیل می‌دهند و این جنبش به این یک درصد اعتراض داشت اما در هیچ یک از آثار هنرمندان در سطح بین‌الملل به این موضوع اشاره نشده بود که این یک جنبش ضد صهیونیستی است چرا که این یک درصد در واقع صهیونیست‌هایی هستند که همه سیاست واقتصاد آمریکا در اختیارشان است. یکی از دلایل این مطلب خط قرمز‌ها و سانسور در رسانه‌های آمریکایی است. در آثار غربی‌ها به این موضوع اشاره نشده بود که شاید به دلیل وجود خط قرمزهایی باشد که حتی معترضین هم اجازه ورود به آن را ندارند. ما در این جشنواره از این موضوع غافل نشدیم و به خصوص اثر برگزیده اول به این موضوع اشاره داشت.»

اثر فرهاد رحیم قراملکی/ رتبه سوم

چند سال پیش که مسابقه بین المللی کاریکاتور هولوکاست برگزار شده بود، سید مسعود شجاعی طباطبایی که دبیر آن بود می‌گفت: غربی‌ها و صهیونیست‌ها چنان به این مسابقات واکنش نشان دادند که حد نداشت. آن‌ها حتی می‌گفتند درباره حضرت مسیح مسابقه کاریکاتور برگزار کنید اما درباره هولوکاست و صهیونیسم نه!

حالا که غرب نقطه ضعف و پاشنه آشیل خود را لو داده است، و حالا که کاریکاتور برنده‌ترین سلاحی است که می‌تواند با کمترین هزینه به دست مخاطب جهانی برسد، وظیفه سنگینی به دوش هنرمندان و اهالی فرهنگ است. وظیفه‌ای که می‌توان به بر زمین نماندش امیدوار بود.

کسانی که بهتر از همه چوب لای چرخ سرمایه داری گذاشتند!

وقتی به لیست کشورهایی که در این مسابقه شرکت داشتند نگاه می‌کنیم اهمیت و ظرافتی که باید در داوری‌ها لحاظ می‌شد به چشم می‌آید. کاریکاتوریستهایی از کشورهای افغانستان، ازبکستان، ایتالیا، آلبانی، آرژانتین، استرالیا، آذربایجان، بلاروس، بلژیک، بوسنی و هرزگوین، برزیل، بلغارستان، شیلی، چین، کاستاریکا، کرواسی، کوبا، اکوادور، مصر، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، هند، اندونزی، قراقستان، مقدونیه، مکزیک، مولداوی، مونته نگرو، می‌انمار، نیجریه، لهستان، فیلیپین، پرو، رومانی، روسیه، صربستان، اسلواکی، سودان، اسپانیا، سوریه، تایلند، لبنان، ترکیه، کوزوو، اکراین و حتی خود آمریکا در بخش مسابقه جشنواره شرکت کردند که نهایتا از میان ۱۵۶۰ اثر رسیده به دبیرخانه جشنواره، ۹۹ اثر به بخش نهایی راه یافتند.

بر اساس نظر هیئت داوران، محمود محمد تبریزی از ایران به عنوان برگزیده نخست معرفی شد و جایزه ۵ هزار یورویی این جشنواره را از آن خود کرد، ‌ جایزه دوم این جشنواره به مبلغ ۴ هزار یورو به آلکسی کاستوفسکی از اوکراین اختصاص یافت و جایزه سوم این جشنواره نیز با مبلغ ۳ هزار یورو به فرهاد رحیم قراملکی رسید.
همچنین از هفت هنرمند دیگر نیز با اهدای ۵۰۰ یورو تقدیر شد که عبارتند از: محمدعلی خلجی، ‌بهمن جلالی نوکنده و ‌مهدی نعمتی از ایران به همراه آنجل بولیگان از مکزیک، ‌الکساندر اومیاروف از روسیه، سیدمنظور از ترکیه و یوری کاسباکین از اوکراین.

داوری آثار این جشنواره را محمدحسین نیرومند، جواد علیزاده، ‌علیرضا ذاکری، ‌مازیار بیژنی از ایران و جولیان بناپای از رومانی، ‌موسی گوموس از ترکیه و مارسیس بووندانویچ از لهستان بر عهده داشتند. در اختتامیه این جشنواره غلامعلی حداد عادل، محسن مومنی و سید نظام الدین موسوی هم سخنرانی کردند. در زیر برخی آثار برگزیده این جشنواره که مورد تقدیر قرار گرفتند آمده است اما اگر می‌خواهید همه ۹۹ کاریکاتور راه یافته به بخش مسابقه را یکجا ببینید و لذت ببرید می‌توانید به اینجا مراجعه کنید.