تامین مسکن و سرپناه همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها و نیازهای جامعه کارگری کشور و همچنین پرهزینه‌ترین قلم از سبد معیشت خانوار کارگری مطرح است.
پایین بودن میزان دریافتی و حقوق‌های کارگران و مشمولان قانون کار به نسبت برخی دیگر از گروه‌ها و اینکه مجموع دریافتی جامعه کارگری کفاف هزینه‌های بالا به ویژه در بخش مسکن را نمی‌دهد، باعث شده است تا حداکثر یک سوم از فعالان حوزه کارگری توان داشتن مسکن شخصی را داشته باشند.
وضعیت کارگران خانه دار
با افزایش یکباره قیمت‌ها در بخش مسکن چه در بخش رهن و اجاره و چه خرید، موضوع مسکن برای کارگران از اهمیت دوچندانی نیز برخوردار شده است. در چند سال اخیر، دولت با مطرح کردن طرح مسکن مهر با هدف کاهش قیمت و خانه دار شدن اقشار ضعیف امیدهایی را در خانه دار شدن کارگران و شاغلان کم درآمد ایجاد کرده بود. پیش‌تر و در مهرماه ۹۰ تعداد کارگرانی که توانسته بودند از مسکن مهر برخوردار شوند، ۳۹۲ هزار نفر اعلام شده بود.
با اینکه گروهی از کارگران تاکنون توانسته‌اند از طریق ثبت نام و پرداخت اقساط بانکی، همچنین تامین سهم آورده اولیه مراحل دریافت مسکن مهر را طی کنند، اما درصد قابل توجهی از آنان که به صورت بالقوه یکی از مهم‌ترین گروه‌های مدنظر طرح مسکن مهر بوده است، هنوز فاقد مسکن هستند.
ثبت نام ۲۰هزار کارگر متقاضی مسکن در ۹ ماه!
هرچند آمار چندانی در مورد وضعیت خانه دار شدن کارگران از طریق مسکن مهر ارائه نمی‌شود اما طبق اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه تعداد کارگران متقاضی دریافت مسکن مهر پس از حدود ۴۰۰ هزار نفر مهرماه ۹۰ و با گذشت ۹ ماه به ۵۴۸ هزار نفر رسیده است که از این تعداد نیز ۴۱۹ هزار نفر به تعاونی‌های مسکن معرفی شده‌اند.
به این ترتیب از آماری که در مهرماه سال ۹۰ اعلام شده بود، تا تیرماه سال ۹۱ (پس از گذشت بیش از ۹ ماه)، تنها ۲۰ هزار نفر به آمار کارگران معرفی شده به مسکن مهر اضافه شده است که آن هم مشخص نیست تاکنون از این تعداد چند درصد توانسته‌اند مراحل مختلف کار را طی کرده و خانه دار شده باشند!
به صورت کلی عملکرد ۹ ماه گذشته وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در شناسایی و معرفی کارگران فاقد مسکن به تعاونی‌ها نشان می‌دهد که در هر ماه فقط چیزی بیشتر از ۲ هزار و ۲۰۰ کارگر به صورت متوسط شناسایی و ثبت نام شده‌اند که این آمار‌ها نسبت به فاقد مسکن بودن میلیون‌ها کارگر، آمار ناچیزی است.
هرچند تاکنون در زمینه شناسایی کارگران فاقد مسکن و معرفی برای استفاده از تسهیلات مسکن مهر آمارهای متفاوتی ارائه شده است، اما بررسی آخرین آمار ارائه شده در تیرماه امسال حاکی از آن است که تقریبا از سال ۸۶ که موضوعات مربوط به تلاش دولت برای کاهش هزینه‌های مسکن کارگران اعلام شد، تاکنون مجموعا ۴۱۹ هزار کارگر به تعاونی‌های مسکن معرفی شده‌اند که این موضوع نشان دهنده پوشش ناچیز کارگران فاقد مسکن در اینگونه طرح‌ها است.
مسکن شخصی برای ۳میلیون کارگر
این موضوع از آنجا حائز اهمیت است که در حال حاضر از حدود ۱۰میلیون کارگر و مشمول قانون کار کشور که دارای بیمه و پرونده مشخص کاری هستند، بهترین و خوشبینانه‌ترین برآورد‌ها حاکی از خانه دار بودن کمتر از ۳ میلیون کارگر است که آن هم جدا از پروژه مسکن مهر و به صورت شخصی خواهد بود.
غیر از کارگران غیررسمی و افرادی که به علت فاقد بیمه بودن چندان در آمار‌ها مورد محاسبه قرار نمی‌گیرند، حداقل ۶ میلیون کارگر دیگر فاقد مسکن هستند و همچنان با هزینه‌های بالای اجاره و رهن مسکن دست و پنجه نرم می‌کنند.
متاسفانه مسکن مهر که با شعار حمایت از اقشار ضعیف و فاقد مسکن از جمله کارگران مطرح شده بود تاکنون نتوانسته است آنچنان که باید برای این بخش از افراد جامعه حمایت موثری داشته باشد. با این حال، هیچگونه آمار رسمی نیز که بتوان بر اساس آن گفت چه تعداد کارگر در چند سال اخیر توانسته‌اند از مزایای مسکن مهر برخوردار شوند، وجود ندارد و بیشتر مباحث به صورت برآوردی مطرح می‌شود.
تاثیرمسکن مهر در خانه دار شدن کارگران
ابوالفضل فتح الهی در این خصوص که مسکن مهر تا چه اندازه توانسته است به خانه دار شدن جامعه کارگری و اقشار ضعیف فعال در این حوزه کمک کند؟ گفت: البته برخی حمایت‌ها و کمک‌ها صورت گرفته ولی نمی‌توان تاثیر قابل توجهی برای آن متصور بود.
نایب رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران، اظهار داشت: به دلیل پرداخت اقساط نسبتا سنگین برای کارگرانی که از حداقل دستمزد‌ها برخوردار هستند و همچنین ناتوانی در تامین پیش پرداخت‌ها؛ درصد بالایی از کارگران موفق به استفاده از مزایای مسکن مهر نشده‌اند.
این مقام مسئول کارگری کشور، افزود: در بهترین حالت، امروز یک سوم کارگران از مسکن شخصی برخوردار هستند چون توان مالی خرید مسکن به دلیل بروز نوسانات فراوان در این بخش و جهش قیمت‌ها، وجود ندارد.
شرایط ویژه برای کارگران
وی ادامه داد: اغلب کارگرانی که به دلیل فعالیت در برخی بنگاه‌های قوی‌تر پس اندازی داشته‌اند توانستند به مسکن مهر فکر کنند، همچنین کارگرانی که درآمد‌ها و مشاغل دیگری علاوه بر دریافت حداقل دستمزد داشتند، ممکن است توانسته باشند برای خرید مسکن شخصی و یا مهر اقدام کنند.
فتح الهی خواستار پرداخت وام‌های درازمدت با بهره‌های پایین به جامعه کارگری برای خانه دار شدن شد و گفت: همچنین درنظر گرفتن دوره سکوت و تنفس برای اینکه افراد بتوانند توان بازپرداخت اقساط را پیدا کنند نیز می‌تواند کمک تلقی شود.
نایب رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران، اظهار داشت: همچنین باید شرایط ویژه‌ای نیز برای کارگران در نظر گرفته شود تا جامعه کارگری بتواند مسئله خانه دار شدن خود را حل کند.
Sorry. No data so far.