دارایی‌های ده‌نمکی و دل‌نگرانی از نداری‌ها

دارا و ندار فیلم جدید مسعود ده نمکی

عصر یک روز اسفند ماه موقع مناسبی است برای حضور در محل فیلمبرداری «دارا و ندار»، سریال نوروزی مسعود ده نمکی.گروه سازنده سریال در خانه‌‌ای بزرگ و قدیمی واقع در یکی از محله‌‌‌های قدیمی تهران مراحل تصویر‌برداری را طی می‌کند. قطع نا‌به‌هنگام برق منطقه و توقف کار فرصت خوبی در اختیارمان می‌گذارد که در تاریکی پای صحبت‌های این کارگردان درباره اولین تجربه تلویزیونی او بنشینیم. ده‌نمکی می‌‌گوید که فقط سؤال تکراری نکنید که توی سایت‌ها و روزنامه‌ها چاپ شده. پاسخ می‌‌شنود شما هرچه قبلاً گفته‌اید بگویید که ما آنها را نپرسیم!
«نیامده‌ام، مرا آورده‌اند.» این پاسخ مسعود ده‌نمکی در جواب به این است که چه شد که سراغ ساخت سریال تلویزیونی آمده؟
و ادامه می‌‌دهد «یک مقدار سماجت و پیگیری تهیه کننده بود که طرح اولیه‌‌ای داشت که من آن را خواندم، منتها احساس کردم از لحاظ متن آن چیزی نیست که من می‌‌خواهم و چیزهای دیگری باید به آن اضافه شود.شرط کردم که این تغییرات باید انجام شود و نقطه نظراتم را گفتم از طرف دیگر می‌‌خواستم بین اخراجی‌‌‌های دو و سه یک تجربه جدیدی باشد با توجه به اینکه از نظر فنی و فرم می‌‌خواستم یک تجربه‌‌ای باشد که قبل از کار سوم من در سینما میدان عملی باشد که به آن تجربه‌‌ها اضافه کنم».
احترام به مخاطب
اما ده نمکی به انگیزه مهم‌تری درباره ساخت سریال نوروزی اش اشاره می‌‌کند: «احترام به مخاطب» و ادامه می‌‌دهد: «من باز هم گفته‌ام وقتی شما یک کار سینمایی می‌‌کنید، در بهترین حالت آن در دهه اخیر که برای اخراجی‌‌‌های دو اتفاق افتاده فوقش هفت، هشت میلیون نفر آدم می‌‌روند در سینما آن را می‌‌بینند، ولی در تلویزیون یک کار نمایشی یا سریال حداقل این تعداد مخاطب را دارد و ممکن است تا 50،60 میلیون نفر اضافه شود و این احترام به مخاطب و ارزش و اهمیت مخاطب من را مجاب کرد که‌‌ کار سریال را قبول کنم».
حرف‌‌های جدی در قالب طنز
«من حرف‌‌های جدی‌ام را دارم با زبان طنز می‌‌زنم.کار طنز بسیار سخت‌تر از کار جدی است.در کار جدی توقع ندارید مخاطب بخندد، اما در کار طنز اگر حرف جدی هم بزنید و مخاطب نخندد شکست خورده‌اید.حالا کمدی تراژدی نوع سخت‌تری از کار است.چون هم باید احساسات مردم برانگیخته شود و هم لبخند بر لب‌شان بنشاند.این ویژگی اگر نتواند اجرا شود معلوم است کار موفق نبوده.کار من طنز صرف نیست و درون‌مایه‌‌‌های اجتماعی و سیاسی و اعتقادی دارد، همین طور که در اخراجی‌ها شد.در این سریال هم این اتفاق دارد می‌‌افتد، مثلاً در خصوص مفهوم دعا، نحوه و شرایط و اجابت آن در فیلم آمده».
کار جدی، بعد از اخراجی‌ها
«فیلمنامه‌هایی الان در دست نوشتن دارم به خصوص در سینما، طرحی است که بعد از اخراجی‌‌ها خواهم ساخت، اصلاً جدی است و زبان طنز ندارد.سریال دیگری هم در تلویزیون پیشنهاد شده در ژانر دفاع مقدس هم هست و فضای آن جدی است. شاید به نوعی تصادف باعث این شده که بعد از اخراجی‌‌ها این سریالی هم که ساخته می‌‌شود، طنز باشد».
مهمترین دغدغه
از ده‌نمکی درباره توجه به محرومین و قشر مستضعف جامعه در آثار او می‌‌پرسیم.جواب می‌دهد: «تنها دغدغه‌ام همین است. فعلاً دغدغه دیگری ندارم جز اینکه در عالم سیاست، نشریه یا مستند، تلویزیون و سینما زبان این آدم‌ها باشم.فرقی نمی‌کند. فکر می‌کنم مهم‌ترین وظیفه‌‌ای که دارم همین است. در کارهای من حتماً به نوعی نگاه به فاصله طبقاتی و فقر و بی‌عدالتی هست. حتی در ظواهر هم هست. مثل آکاردئون و نوای دوره‌گرد که یک نوع نماد و رد‌پا‌گذاری است. این در فقر و فحشا هست و در کدام استقلال کدام پیروزی و اخراجی‌های یک و دو می‌‌بینید و اینجا هم خواهید دید».
امید به ادامه موفقیت
چون اولین تجربه سریال است و کار مناسبتی بوده و مدت زمان محدود برای فیلمبرداری در حدود سه ماه داشته‌ایم، کار ما نواقصی هم می‌‌تواند داشته باشد، اما سعی کردیم یک قالب جدیدی ارائه بشود و باید منتظر عکس‌العمل‌‌ها باشیم.