آخرالزمان شيعي به روايت اولين فيلم استراتژيك ايراني

آرش فهيم – يك اتفاق بزرگ در سينماي ايران رخ داده است؛ اكران عمومي فيلم سينمايي «ملك سليمان» به كارگرداني «شهريار بحراني»، اعتبار و اهميت اين فيلم نه فقط القابي چون بزرگترين فيلم تاريخ هنر هفتم در ايران، اولين فيلم ديجيتالي سينماي ايران، پر هزينه‌ترين محصول سينمايي كشور و … كه همه اين‌ها را لايق است.

فيلم سينمايي «ملك سليمان» اولين فيلم استراتژيك سينماي ايران با موضوع آخرالزماني است. آخرالزماني كه يكي از اصلي‌ترين موضوعات سينماي آمريكاست و امروز به اصلي‌ترين جريان هنر هفتم در آن كشور تبديل شده است. آن دستگاه سينمايي با دستمايه قرار دادن چنين موضوعي در حال انتشار ايدئولوژي و آرمانگرايي آمريكايي به سرتاسر جهان در قالبي پر زرق و برق و مجذوب كننده است.

اين در حالي است كه بي‌هيچ ترديدي، والاترين و انساني‌ترين تفكر آخرالزماني در دين ما وجود دارد. اگر اين تفكر با ابزاري توانا همچون سينما به نظر جهانيان برسد، مي‌تواند بسياري از انسان‌هاي آزاده دنيا را جذب خودش كند.

فيلم سينمايي «ملك سليمان» نيز با همين دغدغه توليد شده است.فيلمي كه روايت قرآني حضرت سليمان (ع) را به عنوان ماكتي از اتفاقات آخرالزمان و قيام مهدوي به تصوير كشيده است.
فيلم سينمايي «ملك سليمان» ضمن برخورداري از فرم و ساختاري شكيل و خيره كننده، به معناي واقعي ديني است.
اين فيلم بدون شك، يكي از جاذب‌ترين فيلم‌هاي تاريخ سينماي ايران است. اما اين جذبه برخلاف بسياري از فيلم‌هاي ديگر – از راه‌هاي دم‌دستي و پيش پا افتاده به وجود نيامده است. بلكه، جلوه‌هاي عظيم و چشم انداز سترگ اين فيلم است كه علايق و سلايق را به سمت خود مي‌كشاند.
هم‌سان نمودن و هماهنگي فرم و محتوا، يكي از مشكلات فيلم‌هاي ديني سينماي ما بوده است.

دراين گونه موارد فيلمسازان از يك طرف، به فكر انتقال پيام هستند و از طرف ديگر جانب جذب مخاطب را دارند. اما غالب آثار اين گونه به دليل عدم قرار گرفتن محتواي ديني، در ميزانسن و ساختاري متناسب با آن، دچار خسران مي‌شوند و يا فرم را از دست مي‌دهند و پيام، به شكل گل‌درشت و شعاري به مخاطب عرضه مي‌شود، يا در مواردي، فيلمساز آن قدر تحت تاثير دغدغه جاذبه قرار مي‌گيرد كه معناي اصلي فيلم، گم مي‌شود.

البته در تاريخ سينماي پس از انقلاب اسلامي، آثاري هم كه دچار اين خسارت‌ها نشده‌اند، كم نيستند، فيلم سينمايي «ملك سليمان» يكي از اين آثار است. «شهريار بحراني»، كارگردان اين فيلم بزرگ، به دليل تسلط هم بر مباني و اصول ديني و هم تكنيك سينما، توانسته بر حجاب تكنولوژي غلبه كند و به زبان بعدي متناسبي دست يابد.

اين تناسب تا آنجاست كه فيلم سينمايي «ملك سليمان» از اثري فانتزيك و اساطيري گذشته و به فيلمي به معناي واقعي كلمه اسلامي و قرآني رسيده است. تصور عام از سليمان نبي(ع)، پيامبري است صاحب قالي پرنده كه تمام شبانه روزش يا در كاخ، مشغول استراحت ، وعظ و پند و اندرز مي‌گذرد، يا در فضايي پر از گل و بلبل، در حال گفت‌وگو با حيوانات و نباتات است. اما در اين فيلم مي‌بينيم كه آن حضرت، در كنار مردم و براي خدا، به مبارزه و جهاد مي‌پردازد و خود به عنوان پيشواي ملكش، در صف اول دفاع مقدس ايستاده است. هم از اين رو، فيلم سينمايي «ملك سليمان» حتي مي‌تواند در ژانرهايي چون هنر مقاومت و حماسي هم قرار بگيرد.
نكته مهم درباره اين فيلم، تطابق موضوعات مطرح شده در آن، با شرايط روز جامعه است.

اين در حالي است كه مي‌دانيم، اين اثر، مراحل توليد خود را در سال‌هاي گذشته گذرانده بود و حتي سال 87 نيز تا آستانه اكران در جشنواره بيست و هفتم فجر پيش رفت.
با اين حال مي‌بينيم كه تم اصلي فيلم، روايت مبارزه حضرت سليمان (ع) با شياطين و اجنه‌اي است كه به ملك او هجوم آورده‌اند.
سليمان نبي(ع) بارها تاكيد مي‌كند كه آن شياطين و اجنه، در پس ايجاد «فتنه» در آن سرزمين هستند. فتنه‌اي كه به تفرقه‌افكني بين اهالي «ملك سليمان» مي‌انجامد و تنها راه رهايي از آن وضعيت، وحدت در پيروي از آن پيامبر – به عنوان رهبر جامعه است.
البته اين يك برداشت خاص، در تطابق با شرايط امروز جامعه ماست. و گرنه در موقعيتي ديگر، مي‌توان تفسير ديگري از آن داشت.
همچنان كه مردم سرزمين‌هاي ديگر نيز، براساس وضعيت خودشان، مي‌توانند، برداشتي متفاوت از فيلم سينمايي «ملك سليمان» داشته باشند.
از اين نظر، فيلم سينمايي «ملك سليمان» نه تنها يك اثر ملي، بلكه يك فيلم كاملا بين‌المللي محسوب مي‌شود كه در صورت برنامه‌ريزي مناسب در اكران جهاني، مي‌تواند سفير فرهنگي افتخارآميزي براي كشور ما باشد و ضمن ارتباط با انبوه مخاطبان، از كشورها، فرهنگ‌ها و اديان گوناگون، اثري جريان‌ساز در عرصه بين‌المللي باشد.

آغاز اكران عمومي فيلم سينمايي «ملك سليمان» تولدي ديگر براي سينماي ايران است.اين تولد را به سينماي ايران تبريك مي‌گويم.