طلّاب حوزه‌ی علميه‌ی قم و فضلا و همچنين مديريت حوزه، بايد در پاسخ به سخنان رهبر معظم انقلاب، هر كدام به سهم خود تلاش‌كنند و بايد به خود و جايگاه و مسئوليتی كه به لحاظ تاريخی و اجتماعی دارا هستند و به فرصت‌های استثنايی كه خداوند سبحان به بركت اخلاص و تقوای حضرت امام(ره) رزق و روزی امّت پيامبر خاتم(ص) فرموده، بيانديشند.
به بركت اخلاص و ايثار و از خودگذشتگی شهيدان و جانبازارن، اين انقلاب پُربركت، دنيا را دگرگون‌كرده و قطب‌های عامل را جابه‌جا و جغرافيای جهان را متحوّل و منقلب نموده است. در عرض اين سه دهه، بسياری از مسائل عالم دگرگون شده و اين تحوّلات، توقّعات فراوانی را هم در داخل ايران و بيش از آن، در سطح جهان ايجاد كرده است.
قطب‌بندی دوگانه‌ای كه در قرن بيستم با شدت و صلابت، با صد ميليون كشته بر جهان تحميل شده و بلوك شرق و غرب را پديد آورده بود، به يك‌باره مثل نسيج عنكبوت فرو ريخت و چيزی كه به شدت از آن هراس داشتند، به وجود آمد و بيرون از حوزه‌ی فرهنگ و تمدن غرب، يك مدعی فرهنگی ديگر برخاست.
در آن جهان دو قطبی، هر دو قطب، متعلق به فرهنگ و تمدن غرب بود؛ ولی اين مدعی جديد، خارج از اين حوزه‌ی تمدنی، بروز و ظهور كرد و معنويت، ديانت و بازگشت به خداوند سبحان را با شعارها و اهدافی خارج از تصورات و تخيلات دنيای مدرن و انسان مدرن، برانگيخت و عالَم را متحول ساخت.
امروز، ديگر ما شاهد دنيای دو قطبی بلوك شرق و غرب نيستيم؛ بلكه شاهد دو قطب تمدنی هستيم كه يكی دنيای غرب و مدرن و دومی دنيای اسلام است. امروزه حركت‌ها بسيار وسيع است؛ روزها مثل سال‌ها می‌گذرند و تحولات عالم به‌گونه‌ای باور نكردنی با سرعت و شتاب پيش می‌رود. وضعيت چند دهه‌ی قبلِ جهان را با وضعيت امروز، مقايسه كنيد. اين تحول، به بركت قدرت و قوّت معانی و مفاهيم اسلامی و فرهنگ و تمدّن اسلامی بوده است و در سطوح مختلف، ظرفيت‌های جديدی را به وجود آورده كه اين فرصت‌ها و ظرفيت‌ها، هم نويدبخش هستند و هم خطرساز. همواره فرصت‌های بزرگ، همراه خطرهای بزرگ هستند؛ بنابراين اگر وضعيت چهار دهه‌ی بعد جهان را با همين شتاب و نه شتاب بيشتر و يا حتی با همين سرعت و بدون شتاب، تصوركنيد، امكانات جديد بسياری ممكن است به وجود بيايد.
حوزه‌ی علميه‌ی قم كه كانون و قلب انديشه و تفكر شيعی است، در سده‌ی گذشته با هجوم و فشاری كه از ناحيه‌ی دنيای مدرن به كشورهای اسلامی و جامعه‌ی ما وارد شده بود، در محدوده‌ی خاصی عمل می‌كرد. مديريت و رهبری اين كانون علمی را مرجعيت شيعه بر عهده داشت و در يك سطح خاصی توانست از سنگر ديانت حفاظت كند. ارتباط حوزه با فرهنگ عمومی مردم و با مردم، ارتباطی قوی و محكم بود و ظرفيت يك خيزش عظيمِ اجتماعی را از همان موقع و موضع ايجاد كرد. خودآگاهی و همچنين زمان‌آگاهی و اخلاص امام بود كه اين امكان را به فعليت رساند و جهان بسيار پُرشتابی را به وجود آورد.
امروز ما نمی‌توانيم با وجود تحولات سريعی كه رخ می‌دهد، منتظر بنشينيم و ببينيم چه می‌شود؟ آنچه كه در كلام رهبر انقلاب بود، همين تحولی است كه به سرعت رخ می‌دهد. فرصت‌ها و خطرات، بسيار عظيم است و جهان رقيب هم متوجه حساسيت اين‌جا هست و با يك مديريت هوشمندانه عمل می‌كند. سنگرها به شدت در هم تنيده و در هم فرورفته است. ديگر سنگرهای معرفتی در بيرون از مرزهای جغرافيايی نيست؛ بلكه در گوشه‌ی حجره‌ها و لابه‌لای خط‌ها و صفحات و برگ‌هايی است كه ما هر صبح و شب با آن‌ها مواجه هستيم.
امروز مرزهای جغرافيايی در يك مواجهه‌ی تمدنی فرهنگی فروريخته است. امروز به شدت نيازمند اين هستيم كه هوشمندانه پيش‌بينی كنيم و آينده را ببينيم و اين ظرفيت عظيم انسانی- نسل جوان انقلاب- را مديريت كنيم. بخشی از اين نسل، امروز مشغول‌اند و بخش بسيار عظيم‌تری منتظر هستند و مشتاق‌اند كه به اين جمع بپيوندند و مسئوليت خودشان را برای دفاع از اسلام به انجام برسانند. يك مديريت توانمند می‌خواهد كه اين نسل را جذب و سازمان‌دهی كند.
ما نمی‌توانيم در محدوده‌ی دانسته‌ها و تجربه‌های تاريخی 50 -100 سال، پيشِ خودمان برنامه‌ريزی كنيم؛ واقعاً ارتكازات 50 سال پيش، 5 قرن از فضای اجتماعی امروز عقب است. در اين سه دهه، بيش از سه قرن تحوّل رخ داده است. منتظر نشستن و اين‌كه ببينيم چه مسائلی پيش می‌آيد تا با موضعِ عكس‌العملی با مسئله برخورد كنيم، همان خطر جدی‌ای است كه رهبر معظم انقلاب به آن اشاره كردند. در اين تحولی كه سنت الهی و هديه‌ی الهی به امّت اسلامی است و خود نويدبخش هم می‌تواند باشد، ما بايد قبل از ديگران سوار بر موج شويم. بايد تحركی را هدايت كنيم كه ناشی از تحول درون جان خود ما و درون اين جامعه باشد تا بتوانيم از آن استفاده كنيم. اگر اين كار انجام نشود، اين فرصت‌ها تنها می‌تواند برای رقيب فرصت باشد و آسيب‌هايی جدی به ما وارد كند.
حوزه‌ی علميه‌ی قم كه بسيار برای دنيای اسلام و تشيع تعيين كننده است، خود به شدت نيازمند يك تحول مدبرانه و آگاهانه است اما بايد توجه داشت كه هيچ چيزی برای آن، مثل هرج و مرج و بی‌تدبيری نمی‌تواند آفت باشد؛ بنابراين ضمن اين‌كه به شدت نيازمند يك تغيير و تحولِ همراه با تيزهوشی و تيزبينی و آگاهی نسبت به حوادث است، هرگونه تحولی كه شايسته و بايسته نباشد، بسيار خطرآفرين است؛ يعنی اين ذخيره‌ی امت اسلامی را ممكن است به آسيب‌هايی گرفتار كند كه چيزی جايگزين آن نيست.
برگرفته از ويژه‌نامه برای فردا؛ نشريه خشت اول؛ ضميمه شماره 9 و 10
Sorry. No data so far.