با اینکه جامعه افغانستان شاهد ظهور روشن‌فکران تازه نفس است، اما بازهم برخی مردم دعانویسی را شغل خود قرار داده و برخی معتقدند آنان درد مردم را درمان می‌کنند.
تعویذنویسی با پیشینه‌ای که دارد در اکثر ولایت‌ها و شهرهای کشور رایج است، اما اینک با توجه به تحولات این بخش، اکنون تعویذنویسی در حال رنگ‌باختن است.
مهم‌ترین دلیل فعالیت دعانویسان در افغانستان حضور چهره‌هایی است که بعضاً نه آشنایی با دین دارند و نه به مقدسات اسلامی پایبندی و باور دارند.
این افراد کسانی هستند که در جامعه نتوانسته‌اند جایگاه مناسب و شغل خوبی برای خود پیدا کنند و به همین دلیل است که آنان با روی‌آوردن به تعویذ و دعانویسی در تلاش برای ایجاد جایگاه و پایگاه اجتماعی و مال و منال شده‌اند.
این دست تعویذنویسان اکثراً در کنار جاده‌ها، زیارتگاه‌ها، امام‌زاده‌ها و مساجد نشسته‌اند یا برای کسب بیشتر پول و اعتبار اجتماعی مغازه‌هایی را کرایه و به سبک سنتی طراحی کرده و در آن مکان به ارائه تعویذ و دعا می‌پردازند.
«جلال‌الدین» فردی که سال‌ها در یک رستوران کابل به کباب‌پزی مشغول بود، پس از آنکه از سوی کارفرمای خود از کار برکنار می‌شود، رو به تعویذنویسی آورد.
این تعویذنویس که مشتریان زیادی دارد و محل تعویذنویسی وی منطقه «کمپنی» کابل است، در خصوص اینکه تعویذنویسی را از کجا آموخته گفت: یک کتاب معتبر تعویذنویسی را از دوست خود گرفته که بدون شک تأثیرگذاری زیادی دارد.
جلال‌الدین گفت: با آنکه در روزهای نخست با این کتاب آشنایی نداشت، اما با مطالعه آن قدرت دعانویسی را پیدا کرده و اینک قادر به رفع و درمان هزاران شهروند شده است.
کتاب جلال‌الدین، با جلد کهنه‌ای که دارد، عنوان آن مشخص نیست و برگه‌های این کتاب نیز فرسوده و از بین رفته است و خواندن آن مقدور نیست.
«محمد سالم» شخصی مبتلا به بیماری است که به گفته وی، دکترها بیماری وی را تشخیص نداده و با آنکه چندین بار نزد متخصص رفته بیماری وی درمان نشده است.
این شخص در کنار جلال‌الدین نشسته و منتظر تکمیل دعانویسی است گفت: زمانی که دکترها قادر به معالجه وی نیستند، مجبور به مراجعه به دعانویسان هستند.
با این حال، «مولوی اعظم» عالم دینی کار این دعانویسان را خلاف ارزش‌های اسلامی دانسته و گفت: سوزاندن تعویذ که برخی از آنها، حاوی آیه‌های قرآنی است، کفر مطلق است که از سوی این دعانویسان توصیه می‌شود.
اعظم گفت: معالج اصلی خداوند بزرگ است و این دعانویسان با کتاب‌های نامفهوم و بی‌معنای خود به دنبال پول هستند و کار آنان هیچ اعتبار دینی و ارزشی ندارد.
جلال‌الدین تنها دعانویس کمپنی نیست، بلکه چندین دعانویس دیگر در این منطقه فعالیت دارند و شاید اکنون صدها دعانویس دیگر در مناطق مختلف کابل و با شرایط مختلف دعانویسی کنند.
این در حالی است که در اسفند ماه سال گذشته یکی از این دعانویسان در منطقه «شاه دوشمشیره» مرکز شهر کابل به صورت ناگهانی به اطرافیان خود دستور کشتن یک دختر جوان 27 ساله بنام «فرخنده» را اعلام کرد و مردم متعصب نیز با حمله به این دختر، وی را به صورت فجیعی کشتند.
تحقیقات سازمان‌های امنیتی افغانستان نشان می‌دهد که این دختر به دلیل عدم تأثیر دعای این تعویذنویس، با وی وارد مشاجره لفظی شده و گفته بود که تعویذنویسی کاری ناپسند و مخالف با ارزش‌های اسلامی است، اما این دعانویسان مردم را فریب می‌دهند.
پس از کشته شدن فرخنده با اینکه 4 نفر از عاملان قتل وی به اعدام محکوم شدند، قتل این دختر جوان واکنش‌های گسترده‌ای در داخل و خارج افغانستان به همراه داشت و به دلیل این واکنش‌ها مسئولان وزارت حج و اوقاف این کشور مجبور به جمع‌آوری این تعویذنویسان شدند.
«فیض‌محمد عثمانی» وزیر حج و اوقاف افغانستان که بعد از قتل فرخنده به پارلمان فراخوانده شده بود، گفت: قتل فرخنده نقطه عطفی در تاریخ دعانویسی در کشور است و پس از این هیچ کسی حق ندارد که دست به این کار بزند.
عثمانی تعویذنویسان را عالمان دینی ندانسته و گفت: به دلیل بی‌توجهی‌هایی که در این راستا صورت گرفته هم‌اکنون صدها تعویذنویس در شهر حضور دارند و خود را عالم دین قلمداد می‌کنند که این امر سبب فریب مردم می‌شود.
وی با بیان اینکه در مساجد عالمان واقعی دین را استخدام خواهند کرد، به مردم قول داد که تمام تعویذنویسان را جمع‌آوری می‌کنند.
اکنون که ماه‌ها از این قول وزیر حج و اوقاف می‌گذرد، در برخی مناطق شهر کابل این دعانویسان دوباره دیده می‌شوند، اما نه به اندازه‌ای که پیش از قتل فرخنده وجود داشتند.
«حبیب‌الرحمن صالحی» سخنگوی وزارت حج و اوقاف در این باره گفت: این وزارتخانه مصمم به جمع‌آوری دعانویسانی است که اکنون در برخی مناطق شهر دیده می‌شوند و در صورت که کار خود را ادامه دهند، با آنان برخورد قانونی صورت می‌گیرد.
وی افزود: پس از قتل فرخنده دست‌کم بیش از 100 مغازه دعانویسی در کابل بسته شده و صدها تعویذنویس دیگر نیز توسط مسئولان وزارت حج و اوقاف جمع‌آوری شدند.
بر اساس گزارش‌ها در اکثر شهرهای بزرگ افغانستان آمار تعویذنویسان کاهش یافته اما در برخی روستاهای ناامن و دورافتاده هنوز این دعانویسان به قوت و قدرت خود باقی مانده‌اند.
