مجموعه شعر «زخم و نمک» اثری سروده “سید عبدالجواد موسوی” است که چندی پیش چاپ نخست خود را در نمایشگاه کتاب در اختیار مخاطبان شعر قرار داد.
این مجموعه که در قالب‌های شعری متنوعی سروده شده، حاوی 54 عنوان سروده است که در 5 فصل گنجانده شده. بر این اساس “کمبود رو به مرگ”، زیر تیغ”، “تقدیر خاموشی، “از درون چاه” و “صراط مستقیم” عناوینی است که شاعر برای نامگذاری فصول دفتر شعر خود برگزیده است.
هر فصل در حالی چندین قطعه شعر را دربرگرفته که عنوان هریک از این فصول برگرفته از نام یکی از اشعار درون خود است. چنانکه شاعر در شعری با عنوان “زیر تیغ” از فصلی با همین نام آورده:
حالا دیگه واسه ما هیچی نمونده/ که با اون زمستونا رو سر کنیم/ توی اوج بی‌کسی‌مون یه پرنده هم نخونده/ که با اون خستگی‌مونو در کنیم/ توی دشت آرزوها، نه سواری، نه غباری/ توی شبای بی‌ستاره، نه چراغ یاد یاری/… .
موسوی همچنین عنوان “زخم و نمک” برای کتاب را از غزلی با همین نام انتخاب کرده است. به نحوی که او در این قطعه شعر می‌سراید:
روزی که طالع من و ما را نوشته‌اند/ در مزرعه فلک غم و اندوه کشته‌اند
سودای کاتبان فلک چیز دیگری‌ست/ ما آدمیم و حضرت ایشان فرشته‌اند
گویی گل تمامی مردان مرد را/ از آب فقر و خاک مصیبت سرشته‌اند
بر قامت نحیفم تا حشر باقی است/ آن جامعه‌ای که از نمک و زخم رشته‌اند
علاوه بر مجموعه قطعات شعر “زخم و نمک”، یکی دیگر از از ویژگی‌های این اثر، نقد و بررسی این مجموعه شعر از سوی دکتر رضا داوری اردکانی، علی معلم دامغانی و یوسفعلی میرشکاک است که این مباحث در ابتدای کتاب آورده شده است.
در همین ارتباط میرشکاک، موسوی را شاعری در عهد با سوفیا می‌داند و در یادداشت خود بر این کتاب با عنوان “نیمی کودک و نیمی دیوانه”، می‌گوید: “این دفتر نخستین حاصل آشتی سوفیا با سراینده است…اگر در این دفتر، گاه به ساده‌ترین صورت و گاه به بغرنج‌ترین شکل، دردهای فردی و جمعی در کسوت زبان شکسته یا پیوسته نمودار می‌شود، گمان نباید برد که همین است و دیگر هیچ… سید عبدالجواد موسوی روز به روز شاعرتر می‌شود، زیرا در عهد با صوفیاست…”.
شاعر این مجموعه، آرایه تضمین را که یادآور گوشه‌ای از ابیات شاعران کهن و معاصر ایران‌زمین از جمله حافظ، مولانا، عبید زاکانی، سهراب و… است به کرّات مورد استفاده قرار داده.
همچنین یکی دیگر از ویژگی‌های بارز این مجموعه شعر، استفاده شاعر از زبان محاوره و ساده و روان بودن زبان خود در ذکر ابیات است که بخشی قابل توجه این اثر با این روند، ادامه یافته است.
در مقایسه با اشعار شاعران کهن، استفاده از زبان گفتاری این شاعر به نوعی سنت‌شکنی محسوب می‌شود. در همین ارتباط دکتر داوری اردکانی در یادداشت خود بر این کتاب عنوان می‌کند: “شاعر نسبت ظاهرتر و فهمیدنی‌تری با زبان دارد. شاعر در فصلی از این دفتر به زبان شفاهی غالب در زندگی مردمان با ما سخن گفته است. در میان متقدمان چنین رسمی نبود و مثلا در سراسر دیوان حافظ جز یک قطعه که به لهجه شیرازی سروده شده است، زبان، یکسره زبان مکتوب است… حدس من این است که شاعر از زبان رسمی اداری و گفتارهای الکن در زبان ما و… به تنگ آمده و به زبان شفاهی رو کرده است.”
اگرچه استفاده از این شیوه در شعر شاعر، زبان او را به جهتی به سمت و سوی زبان کودکانه می‌برد امّا محتوا همانی است که شاعر قصدش را داشته و به خوبی نیز از عهده آن برآمده و بدین طریق شاعر با پناه بردن به زبان محاوره، درد دل خود را با زبان عامیانه بازگو می‌کند.
موسوی در شعری با عنوان “پهلوون قصه ما” این ویژگی را در شعری برای حضرت عباس(ع) بدین نحو تداعی کرده است:
همیشه خواندنی بوده/ سرگذشِ پهلوونا/ منتهی یه چیزِ دیگه‌‌س/ پهلوونِ قصه ما
پهلوونی که مثالش/ نه تو قصه‌س نه تو یاده/ مادر فلک هنوزم/ یکی مثل اون نزاده
…………
یه روزی تو ضلّ گرما/ میون یه دشت تفته/ اون جای قصه که دشمن/ جلوی آب گرفته
یه صدای بچه‌گونه/می‌گه:آی ما تشنه‌مونه/هیش‌کی نیس تو این بیابون/به ما آبی برسونه؟
از ویژگی‌های جالب توجه مجموعه شعر “زخم و نمک”، اختصاص فصلی با عنوان “صراط مستقیم” به اشعار آیینی است و دغدغه و سرایش او در این شیوه به نحوی پیش رفته که میرشکاک ابراز امیدواری می‌کند که شاعر این مجموعه یکی از چهره‌های درخور توجه شعر آیینی آینده باشد.
در این رابطه موسوی در “زخم و نمک” در اشعاری مجزا و گاه در چند قطعه شعر به گوشه‌هایی از جایگاه و منزلت حضرت فاطمه زهرا(س)، امام علی(ع)، حضرت مهدی(عج)، امام حسن مجتبی(ع)، حضرت زینب(س) و حضرت ابوالفضل(ع) اشاره دارد و در اشعاری با عناوینی همچون: “رستخیز”، “شکوه بی‌شکست”، “تجلی جانانگی”، “پهلوون قصه ما” و… این عرصه را به تصویر می‌کشد.
در پایان از دیگر ویژگی‌هایی که شاعر در این مجموعه شعر سعی کرده با رعایت آن، اثرش را مجزا از دیگر آثار نشان دهد، تقدیم هریک از اشعار خود به یکی از چهره‌های شناخته شده است. به نحوی که در این رابطه می‌توان به جلال آل احمد، فرهاد جعفری، اخوان ثالث، مرتضی سرهنگی، منوچهر احترامی، معلم دامغانی،نیچه، رضا داوری و… اشاره کرد که شاعر نه‌تنها در مؤخره کتاب بلکه در اشعار این مجموعه نیز به مراتب از آنها یاد کرده است.
قابل یادآوری است که مجموعه شعر «زخم و نمک» سروده “سید عبدالجواد موسوی” در 199 صفحه و با قیمت 3500 تومان روانه بازار کتاب شده است.
Sorry. No data so far.