مازيار بيژني كاريكاتوريست رسانه‌هاي اصولگرا در گفتگويي تفصيلي با خبرنگار سياسي خبرگزاري فارس، در خصوص دغدغه‌هاي خود در زمينه هنر و هنرمند انقلابي و مواجهه با جنگ نرم نكاتي را بيان كرد.
متن كامل اين گفتگو بدين شرح است:
از چه زماني كشيدن كاريكاتور را شروع كرديد؟
كساني كه كارهاي هنري مي‌كنند قاعدتا از دوران كودكي به كار خود علاقه داشته اند و من نيز كم و بيش از دوران كودكي ام به طراحي و نقاشي علاقه داشتم.
يعني از چه سالي؟
تقريبا 10 يا 11 سالگي.
شما بيشتر از فكرتان كمك مي‌گيرد يا از احساستان؟
احساسات چندان نقشي در كاريكاتور ندارد چون كاريكاتور بحث تفكر و انديشه را به دنبال دارد و مبنايش تفكر است البته فن و تكنيك نيز در آن دخيل است.
اولين كاريكاتوري كه از شما در روزنامه‌هاي كثير الانتشار چاپ شد، را به ياد داريد؟
اولين كاريكاتور‌م در خصوص مسائل سياسي در روزنامه رسالت منتشر شد و البته قبل از آن در نشريه صبح.
مي‌گويند كاريكاتوريست‌ها كار فني مي‌كنند و بعضا تحليلگران سياسي نيستند.
اين درست نيست چرا كه اين همه كاريكاتور سياسي با تحليل‌هاي سياسي كشيده شده است. اما اين نكته را نبايد فراموش كرد كه برخي از كاريكاتوريست‌ها تحليل‌گرند و برخي ديگر نقاشي مي‌كنند.
مازيار بيژني نقاش است يا تحليگر؟
اين را بايد به مخاطبان واگذار كنيد.
مي‌گويند كاريكاتوريست‌ها در آمد خوبي دارند.
به قول خودتان، مي‌گويند ولي خبري از عمل نيست.
تاكنون كاريكاتوري بوده كه شما علاقه‌اي فراواني براي كشيدن آن داشته ايد اما به خاطر محدوديت‌ها از آن صرف نظر كرده باشيد؟
اگر كشيدنش مشكل دارد لابد گفتنش هم مشكل‌دار است.
حالا اگر يك بار بگوييد مشكل دار نمي‌شود؟
من سعي كرده‌ام خود سانسوري نكنم و برخي كارها را كه با محدوديت‌هايي مواجه بوده به نحو ديگري كشيده‌ام.
پر سر و صدا ترين كاريكاتور شما كدام يك بوده است؟
نمي‌شود يك كاريكاتور را تعيين كرد. برخي‌ها كاريكاتورهايم در روزنامه كيهان با مخالفت‌ها شديدي همراه بوده است.
تاكنون كسي سفارش داده كاريكاتورش را بكشيد؟
بله. غالبا در تشكل‌هاي دانشجويي چنين اتفاقاتي افتاده است اما اينكه شخصيت‌هاي مهم سياسي چنين پيشنهادي بدهند تاكنون پيش نيامده است.
تاكنون در مقابل كسي كاريكاتورش را كشيده‌ايد؟
بله. اساسا كاريكاتور را بايد رو در رو كشيد.
همه كاريكاتورها بعد طنزشان بر ديگر ابعاد آن غلبه مي‌كند؟
مهم اين است كه بدانيم تعريف شما از طنز چيست چون طنز تعاريف مختلفي داشته است. بعضا كاريكاتور، پيام تلخ و غصه دار به همراه دارد.
يك كاريكاتور تقريبا چقدر زمان براي كشيدن لازم دارد؟
زمان استاندارد ندارد و زمان لازم براي كشيدن يك كاريكاتور بستگي به ايده كاريكاتورريست دارد ممكن است يك كاريكاتور يك ربع طول بكشد و در مقابل امكان دارد يك روز هم براي انتخاب سوژه كاريكاتور كافي نباشد.
تاكنون كاريكاتوري بوده كه براي شما عذاب وجدان داشته باشد؟
كاريكاتور مگر آدم كشي است كه عذاب وجدان داشته باشد. من تاكنون شخصيتي را تخريب نكرده‌ام كه بعدها پشيمان شوم و كساني كه از كاريكاتورهايم به بدي ياد كرده اند الحمدالله همه از دشمنان انقلاب بوده‌اند.
از كسي تاكنون به خاطر كشيدن كاريكاتورش طلب حلاليت كرده‌ايد؟
خير؛ خوشبختانه كاريكاتورهاي منفي را فقط از دشمنان كشيده‌ام و آنها نيازي به حلاليت ندارند.
نقش كاريكاتور در خنثي كردن فتنه اخير را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
اگر بخواهم صادقانه بگويم من در فتنه اخير هيچ كاريكاتوري مهم و تاثير گذاري حتي از سوي دوستان انقلاب نديده‌ام.
خودتان چرا اين كار را نكرديد؟
من اين كار را كرده‌ام و البته يك كتاب به نام “جنبش سبز مخملي ” نيز كه حاوي 60 كاريكاتور است را منتشر كرده‌ام.
كاريكاتور سران فتنه را هم كشيده‌ايد؟
بله؛ كاريكاتور سران فتنه را بر اساس عملكرد، گفتار و رفتار آنها كشيده‌ام و از اين بابت مفتخرم.
آيا تاكنون تهديد شده‌ايد؟
به معناي اينكه كسي تهديد به گلوله كند، تاكنون پيش نيامده است ولي در خصوص حوادث بعد از انتخابات و كاريكاتورهايي كه از سران فتنه كشيده و در وبلاگم گذاشتم مواردي به صورت لحني پيش آمده است.
به شما فحاشي هم كرده‌اند؟
اگر بگويم كه از حد و اندازه خارج شده بود، گراف نگفتم.
وقتي اين فحاشي‌ها را به جرم دفاع از انقلاب مي‌شنيديد چه احساسي داشتيد؟
شما وقتي فحش مي‌شنويد چه احساسي داريد؟ البته من تلاش كردم پاسخ اين فحاشي‌ها را با كار هنري انتقال دهم؛ زماني كه شما كار هنري مي‌كنيد و مخالفان فحاشي مي‌كنند نشان از عاجز بودن مخالفان است و اين يك پيروزي است.
كاريكاتوري كه شما از هولوكاست كشيده‌ايد آيا بعد از مطرح كردن رئيس جمهور به يادتان افتاد؟
چندي سال پيش از اينكه رئيس جمهور هولوكاست را مطرح كند اين مسئله در ذهن من بود. اما زمينه آن فراهم نبود كه بعد از اظهارات رئيس جمهور اقدام به كشيدن كاريكاتورهاي در خصوص هولوكاست كردم.
شما در فضاي مجازي فعال هستيد. آيا در اين فضا احساس تنهايي نمي‌كنيد؟
بيشتر از اينكه احساس تنهايي كنم احساس تاسف مي‌كنم و اينكه برخي نيروهاي خودي و انقلابي تنها به فكر زندگي خود هستند تاسف برانگيز است.
كاريكاتوريست‌ها چقدر انقلابي هستند؟
صادقانه مي‌گويم كه ممكن است برخي‌ها ناراحت هم بشوند ولي مي‌خواهم بگويم بسياري از كاريكاتوريست‌ها انقلابي نيستند و با معيارهاي كه ما از انقلابي بودن داريم كاريكاتوريست انقلابي بسيار كم مي‌بينيم.
شايد معيارهاي شما براي انقلابي بودن خيلي آرماني باشد؟
خير. معيار ما براي هنر اسلامي كاملا واقعي است و اصلي ترين اين معيار خطي است كه امام خميني (ره) در منشور هنرمندان تعيين كرده اند. چرا كه امام (ره) تاكيد داشتند كه هنري مورد تائيد اسلام است كه كوبنده باشد و هنرمندي مورد تائيد است كه همواره در خط مقدم حاضر باشد. حالا شما بررسي كنيد كه چقدر از هنرمندان ما در خط مقدم هستند و به چه ميزان هنرهاي ما كوبنده است.
مهمترين علتي كه هنر و هنرمند ما را از مباني انقلاب دور كرده چيست؟
خيلي از مسائل؛ اما اگر بخواهيم امروز به اين سوال پاسخ بدهم بايد بگويم كه ما در نگاه فرهنگي دولت كاملا مشكل داريم و عمده هنرمندان انقلابي اين نگاه فرهنگي را نمي‌پذيرند.
با اين معيار شايد در خصوص برخي موارد مثلا حادثه غزه برخي كشورها از هنرمندان ما انقلابي‌تر بوده باشند؟
اگر بخواهيم بحث غزه را به عنوان يك مثال در خصوص كاركرد كاريكاتوريست‌ها به بررسي بگذاريم مي‌توانم بگويم كاريكاتوريست‌هاي برزيل، كوبا و حتي آرژانتين در دفاع هنري از مردم غزه بسيار از ما انقلابي تر بودند.
چطور؟
شما ببينيد امروز كاريكاتوريست‌هاي ما كاريكاتورهايي كه كوبايي‌ها در دفاع از مردم غزه كشيدند را شعاري توصيف مي‌كنند و حتي كاريكاتورهاي كه در خصوص امپرياليسم و صهيونيزم كشيده مي‌شود بيشتر در كشورهاي كوبا ديده مي‌شود در حالي كه كاريكاتوريست‌هاي فعلي ما آنها را به هنرمندان شعاري متهم مي‌كنند.
چطور است از خارج كاريكاتوريست وارد كنيم؟
با اين وضعيت فعلي كاريكاتور وارد كردن بد نيست چرا كه هنرمندان ما كارهاي واجب‌تري از رفتن به خط مقدم دارند و بعضا دنبال شهرت هستند كه در خط مقدم خبري از شهرت نيست.
فكر مي‌كنيد در فتنه اخير به وظيفه خودتان عمل كرديد؟
من در زمينه كاري خودم تمام تلاشم را كردم اما زماني كه صحبت از وظيفه مي‌كنيد بايد بگويم مقام معظم رهبري فرموده است كه در سال جديد فعاليت خود را دو برابر كنيد كه بر همين اساس نمي‌توانم بگويم وظيفه خود را انجام داده‌ام؛ كتاب جنبش سبز مخملي را در خصوص فتنه اخير منتشر كردم و البته از بسياري از كاريكاتورها را در روزنامه‌ها و وبلاگ شخصي ام منتشر كرده‌ام.
در عمر هنري‌‌تان كجا دلتان شكسته و يا واقعا احساس خستگي كرده‌ايد؟
عدم حمايت مديريت فرهنگي براي يك هنرمند بسيار دردآور است.
كجا مديران فرهنگي از شما حمايت نكردند؟
شما بگويد كجا حمايت كردند تا پاسختان را بهتر بدهم. شما ببينيد مديران فرهنگي در خصوص آخرين كتابم چه برخوردي داشتند در حالي كه اين كتاب در تمامي شبكه‌هاي رسانه‌اي صهيونيستي آمريكايي و انگليسي بازتاب داشته است اما مديران فرهنگي زحمت كشيده و اين كتاب را از نمايشگاه جمع‌آوري مي‌كنند حالا انتظار داريد من احساس خستگي نكنم؟
چه زماني احساس خرسندي و خوشحالي داشتيد؟
صادقانه مي‌گويم كه هنوز خوشحال نشده‌ام و منتظرم اتفاقي در مديريت فرهنگي كشورمان رخ دهد تا احساس خوشحالي كنم.
واقعا تاكنون احساس خوشحالي نكرده‌ايد؟
با اين وضعيت فرهنگي كشورمان آيا براي يك هنرمند جاي خوشحالي باقي مي‌ماند؟ شما تصور كنيد هنرمندي كه سال‌ها كاريكاتور كشيده هنگام مراجعه به سردبير يكي از خبرگزاري هاي اصولگرا، از او سؤال شود كه آيا شما نمونه كار داريد يا نه، چگونه مي‌توان خوشحال بود.
يعني مدير آن خبرگزاري شما را نمي‌شناخت؟
باور كردن اين مسئله سخت است اما خواهش مي‌كنم باور كنيد كه من به اين آقاي سر دبير گفتم كه نمونه كارهاي من در نشريات مشهور اصولگرا منتشر مي‌شود.
از مهمترين دغدغه هنري‌‌تان بگويد؟
دغدغه هنري من در كاريكاتورهايم نهفته است. مفاسد اقتصادي به عنوان يك بحث مبنايي را به عنوان يك دغدغه دنبال كرده‌ام.
به نظر شما امروز مهمترين معضل فرهنگ چيست؟
مديريت فرهنگي كشور مهمترين مشكل و دغدغه فرهنگي جامعه امروز ما است.
شما براي اصلاح مديريت فرهنگي كار كاريكاتوري هم انجام داده‌ايد؟
بله. اتفاقا كاريكاتور وزير سابق فرهنگ آقاي صفار هرندي را كشيدم.
دلگرم كننده‌ترين جمله‌اي كه از مسئولان شنيده‌ايد كدام جمله بوده است؟
من تاكنون هيچ جمله دلگرم كننده‌اي را از مسئولان نشنيده‌ام. تنها بيانات مقام معظم رهبري مشروط به توجه مسئولان دلگرم كننده است.
رابطه حجاب و بد حجابي با كاريكاتور چگونه است؟
من بي حجابي را معضلي مي‌دانم كه يك سري عوامل داخلي و خارجي آن را تشكيل داده است. بنظرم ديدگاه مديران فرهنگي در خصوص بدحجابي و بي حجابي كامل موثر بوده است. اگر ما در خصوص حجاب علت ها را رها كنيم و به معلول كه بي‌حجابي است بپردازيم منصفانه عمل نكرده‌ايم.
منظورتان شخص خاصي است؟
بله زماني كه فلان مدير سينمايي، از فلان هنرپيشه بي حجاب كه به خارج سفر كرده دعوت مي‌كند تا به كشور باز گردد و در پاسخ به سؤال افكار عمومي مي‌گويد كه اين خانم در آمريكا بي حجاب بوده و ربطي به ايران ندارد نمي‌توان انتظاري بيشتري از وضعيت كنوني داشته باشيم.
برخي‌ها مي‌گويند كاريكاتورهاي شما بيشتر جنبه مسخره كردن افراد را دارد آيا اين نظر را قبول داريد؟
كسي كه كاريكاتور را تمسخر مي‌داند اساسا با كاريكاتور آشنا نيست. من حاضرم با كساني كه چنين نظري دارند رو در رو بنشينم و گفت‌وگو كنم تا آنها مصداقي بگويند و من نيز به صورت مصداقي دفاع كنم.
گفت‌وگو از مهدي مشكيني
Sorry. No data so far.